หลังจากกรณีการเกิดอุบัติเหตุจากบันไดเลื่อนที่ประเทศจีน เป็นเหตุให้มีผู้บาดเจ็บและเสียชีวิต จำนวน 3 ราย ในรอบสัปดาห์ที่ผ่านมา โดยเกิดเหตุพื้นโลหะของบันไดเลื่อนยุบ ทำให้ดูดร่างของหญิงสาวเสียชีวิตทันที ต่อมาเด็กชายวัย 1 ขวบ สะดุดล้มลงบนบันไดเลื่อน ทำให้แขนข้างซ้ายโดนดูดลากเข้าไปตามขั้นบันได และรายล่าสุดเป็นพนักงานทำความสะอาดห้างสรรพสินค้าต้องสูญเสียขาข้างซ้าย เนื่องจากบันไดเลื่อนดึงเข้าไป กระทั่ง ล่าสุดเกิดขึ้นที่ประเทศไทย กรณีบันไดเลื่อนพังถล่ม ที่ห้างดังแห่งหนึ่ง ย่านวงศ์สว่าง ทั้งนี้ ก่อให้เกิดกระแสวิตกเกี่ยวกับความปลอดภัยของการใช้บันไดเลื่อนในห้างสรรพสินค้าต่างๆ มากขึ้น...
ทีมข่าวเฉพาะกิจไทยรัฐออนไลน์ จึงสอบถามไปยังผู้เชี่ยวชาญโดยตรง เพื่อมาให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์เกี่ยวกับกลไกการทำงานและมาตรฐานความปลอดภัยของระบบบันไดเลื่อน หรือทางเลื่อนอัตโนมัติ ว่า ควรเป็นอย่างไร? มีข้อสังเกตและแนวทางป้องกันอย่างไร? เมื่อต้องตกอยู่ในสถานการณ์เช่นเดียวกันนี้ ที่นี่มีคำตอบ
ภาพประกอบจากคลิป เหตุการณ์เกิดขึ้นที่ประเทศจีน
ไขคำตอบ บันไดเลื่อนจีน ไฉนกลายเป็นฆาตกร?!
นายสุพัตถ์ จารุศร นายกสมาคมลิฟต์ แห่งประเทศไทย วิเคราะห์เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นที่ประเทศจีน ว่า การเกิดอุบัติเหตุจากบันไดเลื่อน เป็นเหตุให้มีคนบาดเจ็บและเสียชีวิตนั้น มีสาเหตุมาจาก 1. ช่างซ่อมบำรุง ไม่มีความชำนาญ ขาดความระมัดระวัง และไม่ได้รับการอบรมตามวิธีการดูแลที่ถูกต้อง 2. อะไหล่ที่นำมาใช้ประกอบมีคุณภาพต่ำ เนื่องจากประเทศจีนมีการใช้อะไหล่จากหลายยี่ห้อมาสร้างและประกอบเป็นบันไดเลื่อนเอง
นอกจากนี้ พบว่า ประเทศจีนมีความต้องการในการใช้บันไดเลื่อนสูงมาก ปีละ 4.5 แสนตัว เทียบเป็นเกือบ 60 เปอร์เซ็นต์ของทั่วโลก เนื่องจากจำนวนประชากรที่มีปริมาณมาก ทำให้มีการสร้างศูนย์การค้าเพิ่มขึ้น ดังนั้น บันไดเลื่อน จึงมีความจำเป็นในการใช้งานมากขึ้น ซึ่งอาจเป็นไปได้ว่า การสร้างบันไดเลื่อนที่ประเทศจีน ใช้วิธีการลดขนาดของแผ่นโลหะ หรือเรียกว่า ฟลอเพลท ให้บางลง เพื่อต้องการประหยัดงบประมาณในการสร้าง
“มาตรฐานของความปลอดภัยตามสากล กำหนดไว้ว่า ส่วนของแผ่นโลหะ หรือฟลอเพลท สามารถรองรับน้ำหนักได้ 500 กิโลกรัมต่อตารางเมตร ซึ่งรับน้ำหนักคนได้ 3-4 คน ต่อตารางเมตรด้วยซ้ำไป” นายสุพัตถ์ ระบุ
แผ่นโลหะ สามารถรองรับน้ำหนัก 500 กก./ตร.ม.
อย่าตื่น! การันตี เมืองไทยไร้โอกาสบันไดเลื่อนกลืนชีวิต ?!
นายกสมาคมลิฟต์ แห่งประเทศไทย กล่าวอีกว่า จากกรณีที่มีการแชร์ภาพในโลกออนไลน์เกี่ยวกับความปลอดภัยของตำแหน่งการยืนบนบันไดเลื่อนนั้น ตนขอยืนยันว่า เป็นข้อเท็จจริงที่ผิด เพราะจากประสบการณ์ที่ศึกษาเกี่ยวกับลิฟต์และบันไดเลื่อน มานานกว่า 40 ปี ทำให้มั่นใจได้ว่า ส่วนของฟลอเพลท หรือแผ่นโลหะ ไม่มีทางที่จะยุบได้ง่ายอย่างแน่นอน เนื่องจากเมื่อเปิดแผ่นเหล็กออก จะพบว่า มีแผ่นเหล็กขนาด 5 ซม. เป็นขอบทั้ง 4 ด้าน เพื่อรองรับน้ำหนักของแผ่นโลหะ
ระบบการทำงานต่างๆ ภายใต้แผ่นโลหะ
เมื่อทีมข่าวฯ ถามถึง โอกาสที่ประเทศไทยจะเกิดเหตุการณ์ที่แผ่นโลหะยุบลงหรือไม่ นายสุพัตถ์ ชี้แจงว่า ตนในฐานะของนายกสมาคมลิฟต์ แห่งประเทศไทย แสดงความมั่นใจว่า ไม่มีโอกาสที่ประเทศไทยจะเกิดเหตุการณ์การยุบของแผ่นโลหะลักษณะนี้อย่างแน่นอน เนื่องจากบันไดเลื่อนที่ประเทศไทย โดยส่วนใหญ่จะใช้สินค้าจากแบรนด์เนมทั้งสิ้น
นายสุพัตถ์ กล่าวถึงกรณีบันไดเลื่อนพังถล่มห้างดังแห่งหนึ่ง ย่านวงศ์สว่าง ว่า บันไดเลื่อนดังกล่าว เป็นสินค้าจากยี่ห้อหนึ่งที่มีการเลิกใช้ไปแล้ว ส่วนสาเหตุของอุบัติเหตุ น่าจะเกิดจากลูกโซ่ที่ทำหน้าที่เป็นตัวขับเคลื่อนไปตามร่องใต้บันได เกิดการสึกหรอไปตามสภาพ ทำให้ระบบกลไกการทำงานเกิดขัดข้อง ซึ่งโดยปกติตัวลูกโซ่จะต้องหยุดเคลื่อนอัตโนมัติ แต่กรณีนี้พบว่า ตัวลูกโซ่ไม่หยุดขับเคลื่อน ทำให้ลูกโซ่หลุดออกจากร่องกลไกใต้บันไดเลื่อน เป็นเหตุให้เกิดการพังถล่มลงมา
นายสุพัตถ์ จารุศร นายกสมาคมลิฟต์ แห่งประเทศไทย
มาตรฐานการซ่อมบำรุงดี เจ้าของไม่งก การันตี ปลอดภัยชัวร์
นายกสมาคมลิฟต์ แห่งประเทศไทย กล่าวต่อว่า มาตรฐานการดูแลความปลอดภัยของบันไดเลื่อน จะขึ้นอยู่กับแต่ละยี่ห้อ ซึ่งโดยทั่วไปจะไม่แตกต่างกัน ดังนี้ 1. กำหนดระยะเวลาการตรวจสภาพการทำงานของบันไดเลื่อนทุกเดือน โดยจะต้องตรวจสอบหรือเช็กสภาพเดือนละครั้ง 2. ควรปฏิบัติตามช่างหรือผู้ดูแล เกี่ยวกับหลักการดูแลระบบการทำงานของบันไดเลื่อนอย่างเคร่งครัด เนื่องจากปัญหาที่พบบ่อยคือ เจ้าของไม่เปลี่ยนวัสดุ อุปกรณ์ ที่ชำรุด เพื่อประหยัดงบประมาณ
“สำหรับปัญหาของบันไดเลื่อนที่ทำให้ระบบขัดข้อง ส่วนใหญ่เกิดจากขั้นบันได เพราะลูกโซ่ที่อยู่ใต้บันไดจะเป็นตัวขับเคลื่อนอยู่ตลอด วันละ 8-9 ชั่วโมง ดังนั้น จำเป็นต้องมีระบบหล่อลื่นอัตโนมัติ เพื่อให้กลไกการทำงานสามารถขับเคลื่อนได้ดีขึ้นและจะไม่ทำให้ลูกโซ่เกิดการสึกหรอ ซึ่งในปัจจุบันพบว่า บันไดเลื่อนบางแห่งไม่มีระบบหล่อลื่นเนื่องจากมีราคาแพง” นายสุพัตถ์ กล่าว
ระบบกลไลใต้บันไดเลื่อน
ระบบกลไกของลูกโซ่ เป็นตัวขับเคลื่อนการทำงานของบันไดเลื่อน
จำให้ขึ้นใจ สังเกตุง่ายๆ บันไดเลื่อนแบบไหน ส่อเป็นเพชรฆาต
วิธีการสังเกต ว่า บันไดเลื่อนที่เรากำลังใช้เกิดเหตุขัดข้องหรือไม่นั้น ให้สังเกตทุกครั้งที่มีการ ขึ้น-ลง บันไดเลื่อน ว่า ส่วนของแฮนด์เรล หรือราวจับบันไดเลื่อนทั้งสองข้างนั้น วิ่งเท่ากันหรือไม่ อยู่ในระดับเดียวกันหรือไม่ เพราะหากว่าราวบันไดวิ่งไม่เท่ากัน แสดงว่าระบบการทำงานของบันไดเลื่อนไม่ปกติ ซึ่งโดยทั่วไปเมื่อกลไกการทำงานเกิดการขัดข้อง บันไดเลื่อนจะหยุดโดยอัตโนมัติ
กลไกการทำงานภายใต้แผ่นโลหะ
ใช้อย่างไรให้ปลอดภัย รองเท้าแตะ รองเท้ายาง ของต้องห้าม?!
หากใครที่ต้องอยู่สถานการณ์ฉุกเฉินในระหว่างที่บันไดเลื่อนเกิดการขัดข้อง วิธีป้องกันที่ดีที่สุดในขณะนั้น คือ ควรจับแฮนด์เรล หรือราวบันไดเลื่อนทุกครั้ง และยืนอยู่นิ่ง ไม่เดินขึ้นหรือลงขณะบันไดเลื่อนเกิดการขัดข้อง เพราะจะเป็นการเพิ่มความเสี่ยงให้อันตรายมากขึ้น ดังนั้น ควรรอจนกว่าบันไดเลื่อนจะหยุดทำงานอัตโนมัติ และต้องแน่ใจว่าหยุดสนิท จึงจะสามารถเดินขึ้น-ลงได้
นอกจากนี้ สิ่งต้องห้ามขณะขึ้น-ลงบันไดเลื่อน ได้แก่ ห้ามใส่รองเท้าแตะ หรือรองเท้ายางทุกชนิด ห้ามพิงราวบันไดเลื่อน ห้ามใช้รถเข็น และห้ามเด็กใช้บันไดเลื่อนเพียงลำพัง
นายกสมาคมลิฟต์ แห่งประเทศไทย
บี้รัฐ ออกกฎหมายคุมบันไดเลื่อน คุ้มภัยประชาชนถาวร
นายกสมาคมลิฟต์ แห่งประเทศไทย เสนอแนวทางการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับมาตรฐานการก่อสร้างบันไดเลื่อน ว่า การสร้างบันไดเลื่อน ควรปฏิบัติและดูแลตามมาตรฐานของแต่ละยี่ห้อกำหนดไว้อย่างเคร่งครัด เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดและปลอดภัยในระยะยาว
“ปัญหาที่สำคัญ คือ ประเทศไทยยังไม่มีกฎหมายเฉพาะเกี่ยวกับมาตรฐานความปลอดภัยของการควบคุมระบบการบำรุงรักษาลิฟต์และบันไดเลื่อน เพราะกฎหมายการควบคุมจะช่วยให้การใช้บันไดเลื่อนมีความปลอดภัยมากขึ้น ดังนั้น ภาครัฐควรขึ้นทะเบียนลิฟต์และบันไดเลื่อน รวมถึงช่างที่จะเข้ามาซ่อมบำรุงรักษาบันไดเลื่อนและลิฟต์” นายสุพัตถ์ กล่าวทิ้งท้าย.
